Οι τρόποι επεξεργασίας των αρχείων Mp3, Mp4, FLAC, Ogg, APE, AACκαι Wav μπορεί να χωριστούν σε 2 τύπους: διαστρεβλωτικοί και μη διαστρεβλωτικοί. Και ενώ οι διαστρεβλωτικοί τρόποι επεξεργασίας αλλάζουν την πρωτότυπη αναλογία των πλατών, το επίπεδό τους και τη συχνότητα, οι μη διαστρεβλωτικοί τρόποι επεξεργασίας αλλάζουν το επίπεδο όλων των πλατών ομοίως και αφήνουν αμετάβλητο το επίπεδο όλων των πλατών και συχνοτήτων του ήχου.
Ο πιο διαδεδομένος διαστρεβλωτικός τρόπος επεξεργασίας είναι η χρήση ενός ισοσταθμιστή, και ο πιο διαδεδομένος μη διαστρεβλωτικός τρόπος επεξεργασίας είναι η χρήση του εξομαλυντή εντάσεως ήχου (normalizer). Σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε το normalizer.
Η ουσία της εξομάλυνσης συνιστάται σε ότι αλλάζει το πλάτος του ηχητικού σήματος, ενώ η μορφή παραμένει η ίδια. Και αυτό αισθάνονται στο άκουσμα ως αλλαγή της δύναμης ή της έντασης του ήχου.
Αλλαγή της έντασης συνοδεύεται από την αλλαγή της δυναμικής περιοχής, δηλαδή η αναλογία της πιο υψηλής στάθμης προς την πιο χαμηλή στάθμη του ηχητικού σήματος. Με την αύξηση της έντασης αυξάνεται και η δυναμική περιοχή.
Η συμπίεση, η μείωση της δυναμικής περιοχής και της έντασης συνοδεύεται από το γεγονός ότι η μουσική ακούγεται ομαλά, μονότονα, όλο το διάστημα με την ίδια περίπου ένταση, γίνεται βαρετή, μη εκφραστική, πιο ίσια, εξαφανίζεται η εκφραστικότητα και η δυναμικότητα, χάνεται η ένταση της αντίληψης.
Φυσικά, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα στυλό ή το κουμπί έντασης ήχου και απλά να αυξήσετε την ένταση, χωρίς τη βοήθεια ενός normalizer, αλλά αν έχετε περισσότερα από ένα τραγούδι, μια ομάδα συνθέσεων ή τραγουδιών, θα σας δημιουργήσει μια πραγματική παρενόχληση. Κάθε σύνθεση έχει τη δική της ένταση ήχου, τη δυναμική περιοχή και το μέσο επίπεδο της έντασης ήχου.
Εάν όλα τα τραγούδια ή μουσικές συνθέσεις εκτελούνται στο ίδιο στυλ ή είδος, κατά κανόνα, μπορούμε να περιοριστούμε με εξομάλυνση αιχμής. Η εξομάλυνση αιχμής για μια ομάδα συνθέσεων καθορίζει για κάθε σύνθεση την ένταση, τη δυναμική περιοχή στο ίδιο επίπεδο, έτσι ώστε όλες οι συνθέσεις έχουν την ίδια δυναμική περιοχή ή ένταση ήχου.
Εάν όλα τα τραγούδια ή μουσικές συνθέσεις εκτελούνται σε διαφορετικά στυλ ή είδη, κατά κανόνα, προβαίνει κανείς σε εξομάλυνση σε μέσο επίπεδο. Εξομάλυνση σε μέσο επίπεδο για μια ομάδα συνθέσεων καθορίζει την ένταση του ήχου ή τη δυναμική περιοχή σε διαφορετικά επίπεδα για κάθε σύνθεση σύμφωνα με τη μέση στάθμη έντασης του ήχου της συγκεκριμένης σύνθεσης, που δημιουργεί μια αίσθηση της ίδιας έντασης κατά τη μετάβαση από το ένα τραγούδι ή σύνθεση σε άλλο, για όλη την ομάδα των συνθέσεων.
Ας εξετάσουμε την εξομάλυνση του ήχου αναφορικά με το πρόγραμμα Sound Normalizer.
Σε αντίθεση με τα προγράμματα επεξεργασίας ήχου όπως "Sound Forge", που πραγματοποιώντας την εξομάλυνση των αρχείων Mp3, πρώτα μετατρέπουν αυτό το αρχείο Mp3 σε αρχείο WAV, μετά εξομαλύνουν το αρχείο WAV, και στη συνέχεια πάλι μετατρέπουν αυτό το αρχείο Wav σε Mp3 – το Sound Normalizer πραγματοποιεί την εξομάλυνση των αρχείων Mp3 χωρίς οποιεσδήποτε μετατροπές ή μεταλλαγές, απλά αλλάζει τις υπηρεσιακές πληροφορίες σε κάθε πλαίσιο του αρχείου MP3.
Επίσης, σε αντίθεση με τέτοιους ηχοαναπαραγωγείς όπως το "foobar 2000", που πραγματοποιώντας την εξομάλυνση των αρχείων Mp3 χρησιμοποιούν τις ετικέτες APEv2 αφήνοντας κάθε πλαίσιο του αρχείου Mp3 άθικτο – το Sound Normalizer δεν χρησιμοποιεί τις ετικέτες APEv2 για την εξομάλυνση, γεγονός που καθιστά δυνατό να ακούσετε τα αρχεία MP3 με την αλλαγμένη ένταση ήχου στους "σιδερένιους" ή ενσωματωμένους ηχοαναπαραγωγείς με μνήμη flash. Επιπλέον, το Sound Normalizer εκτελεί τη δοκιμή και την εξομάλυνση για κάθε κανάλι ξεχωριστά που επιτρέπει κατά την εξομάλυνση να εξισωθεί αυτόματα και η ένταση του ήχου σε κάθε κανάλι στο ίδιο επίπεδο γεγονός που ενισχύει την στερεοφωνική απόδοση.
Πριν προβείτε σε εξομάλυνση πρέπει να ανοίξετε το αρχείο.
Στο πρόγραμμα προβλέπονται δύο λειτουργίες, μεμονωμένη και λειτουργία πακέτου.
Μεμονωμένη λειτουργία
Λειτουργία πακέτου
Σε μεμονωμένη λειτουργία για να ανοίξετε το αρχείο εκτελέστε την εντολή “Ανοίξτε” ("Open").
Για να μεταβείτε σε λειτουργία πακέτου πρέπει να εκτελέσετε την εντολή ”Επεξεργαστής πακέτου” ("Batch Processor").
Στον Επεξεργαστή πακέτου μπορείτε να ανοίξετε τα αρχεία με τρις τρόπους:
Προσθήκη
Εφόσον εκτελέσετε την εντολή “Προσθήκη αρχείων” (“Add Files”) θα μπορέσετε να επιλέξετε ένα αρχείο ή τα αρχεία Mp3, Mp4, FLAC, Ogg, APE, AAC ή Wav;
Εφόσον εκτελέσετε την εντολή “Προσθήκη φακέλου” (“Add Folder”) θα μπορέσετε να επιλέξετε όλα τα αρχεία Mp3, Mp4, FLAC, Ogg, APE, AAC ή Wav, πού είναι μέσα στον φάκελο αυτό;
Εφόσον εκτελέσετε την εντολή “Προσθήκη φακέλων” (“Add Folders”) θα μπορέσετε να επιλέξετε όλα τα αρχεία Mp3, Mp4, FLAC, Ogg, APE, AAC ή Wav, πού είναι μέσα στον φάκελο αυτό και σε όλους τους υποφακέλους σε αυτό τον φάκελο.
Στο πρόγραμμα για τα αρχεία Mp3 εφαρμόζεται η εξομάλυνση σε μέσο επίπεδο με τον καθορισμό της περικοπής. Επειδή μετά τη συμπίεση για τα αρχεία Mp3 συχνά η στάθμη ήχου πλησιάζει στο επίπεδο αιχμής ή το υπερβαίνει, γι’ αυτό η εξομάλυνση αιχμής για τα αρχεία MP3 γίνεται μη σκόπιμη.
Η καλύτερη επιλογή θα ήταν ένας συνδυασμός της εξομάλυνσης σε μέσο επίπεδο, με εξομάλυνση αιχμής που αποτρέπει την περικοπή του ηχητικού σήματος.
Οι περικοπές του ηχητικού σήματος λέγονται ακόμη ψαλίδιση – είναι
στρέβλωση του ηχητικού σήματος, που εκφράζεται με εμφάνιση του «σφυρίγματος» και «τριγμού».
Οι περικοπές του ηχητικού σήματος εμφανίζονται στο αρχείο Mp3 κατά τη μετατροπή του αρχείου Wav με επίπεδο αιχμής άνω των 90%, γι’ αυτό πριν από τη μετατροπή των αρχείων WAV σε Mp3 να πραγματοποιήσετε την εξομάλυνση αιχμής του αρχείου Wav με το επίπεδο όχι περισσότερο από 90%.
Παρακαλούμε να δείτε και να ακούσετε το ίδιο ηχητικό σήμα χωρίς περικοπές και με περικοπές.
Χωρίς περικοπές
Ακούστε και συγκρίνετε τον μη αποκομμένο ήχο "NoClipping.mp3" με τον αποκομμένο ήχο "Clipping.mp3"
Χωρίς περικοπές
Με περικοπές
Sound Normalizer
Sound Normalizer
Με περικοπές
Ακούστε και συγκρίνετε τον αποκομμένο ήχο "Clipping.mp3" με τον μη αποκομμένο ήχο "NoClipping.mp3"
Με περικοπές
Χωρίς περικοπές
Sound Normalizer
Sound Normalizer
Για τα αρχεία Mp3, Mp4, FLAC, Ogg, APE, AAC ή Wav τόσο σε μεμονωμένη λειτουργία, όσο και σε λειτουργία πακέτου πριν την εξομάλυνση σε μέσο επίπεδο είναι σκόπιμο να διεξάγετε έλεγχο και να καθορίσετε το συνιστώμενο μέγιστο επίπεδο της εξομάλυνσης χωρίς περικοπές.
Έλεγχος
Το συνιστώμενο μέγιστο επίπεδο εξομάλυνσης χωρίς περικοπές - είναι το βέλτιστο επίπεδο εξομάλυνσης που εξαφανίζει τις περικοπές και εξασφαλίζει τη μέγιστη ποιότητα ήχου.
Σε λειτουργία πακέτου το μέγιστο συνιστώμενο επίπεδο της εξομάλυνσης πακέτου της λίστας επεξεργασίας χωρίς περικοπές - είναι το βέλτιστο επίπεδο εξομάλυνσης που εξαλείφει τις περικοπές και εξασφαλίζει τη μέγιστη ποιότητα ήχου, η οποία υπολογίζεται για την τρέχουσα λίστα κατεργασίας.
Έλεγχος πακέτου
Σε λειτουργία πακέτου υπάρχει η εντολή ”Εξομάλυνση κάθε αρχείου σε μέγιστο επίπεδο χωρίς περικοπές" ("Normalize each file on a maximum level without clipping") - πρόκειται για μια εφαρμογή της εξομάλυνσης αιχμής σε μέγιστο επίπεδο, δηλαδή σε κάθε αρχείο η ένταση ήχου αυξάνεται τόσο, ώστε το ηχείο να μην «σφυρίζει» και η ένταση να είναι μέγιστη δυνατή. Επιπλέον, γίνεται εξομάλυνση προς 0 ντεσιμπέλ (dB).
Η εντολή "Αποθήκευση της αναλογίας μεταξύ των καναλιών" ("Save the ratio between the channels") είναι απενεργοποιημένη από προεπιλογή και το Sound Normalizer αυτόματα ισιώνει σε μέσο ή μέγιστο επίπεδο την ένταση του ήχου σε κάθε κανάλι. Με την ενεργοποίηση αυτής της εντολής το Sound Normalizer θα αποθηκεύει την αρχική αναλογία του προηγούμενου επιπέδου έντασης, αυξάνοντας την ένταση μεταξύ των καναλιών σε κάθε κανάλι στην ίδια στάθμη ως το προκαθορισμένο από συγχρονισμένα ρυθμιστικά του ελεγκτή εξομάλυνσης επίπεδο. Δηλαδή, η εντολή "Αποθήκευση της αναλογίας μεταξύ των καναλιών" ("Save the ratio between the channels") σας επιτρέπει να αλλάξετε την ένταση του ήχου των δύο στερεοφωνικών καναλιών (αριστερού, δεξιού) ως την ίδια στάθμη. Δηλαδή διατηρείται η αρχική διαφορά στην ένταση του ήχου μεταξύ των καναλιών. Επιπλέον, από δύο στερεοφωνικά κανάλια επιλέγεται το κανάλι με σήμα, που έχει το μέγιστο πλάτος ή ένταση. Με βάση αυτή την πληροφορία και γίνεται η εξομάλυνση σε δύο κανάλια ταυτόχρονα.
Αν το επίπεδο της εξομάλυνσης στο πρόγραμμα Sound Normalizer εκφράζεται σε ποσοστά, αναφέρεται στην αξία των 89 dB. Δηλαδή 89 dB είναι 100%.
89 dB είναι το επίπεδο της έντασης καθορισμένο με πειραματικό τρόπο για περισσότερα από τα αρχεία και στο οποίο δεν υπάρχουν οι περικοπές.
Μείωση του μεγέθους των αρχείων Mp3, Wav και FLAC
Αν θέλετε να μειώσετε την ποιότητα και το μέγεθος του αρχείου mp3, τότε θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε το μορφοτροπέα ή μετατροπέα από mp3 σε mp3.
Το Sound Normalizer περιλαμβάνει ένα μορφοτροπέα ή μετατροπέα από mp3 σε mp3 με τη διατήρηση των αρχικών ετικετών ID3 v1 και v2 (Καλλιτέχνης / Τίτλος / Είδος κτλ.).
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αύξηση της ταχύτητας της ροής ή του ρυθμού bit του αρχείου mp3 δεν αυξάνει την ποιότητα του ήχου αυτού του αρχείου.
Ενεργοποιώντας τη λειτουργία πακέτου, όπως φαίνεται στην κάτω εικόνα, θα δείτε τη στήλη "Αναμενόμενο μέγεθος" ("Estimated size"), η αξία στη στήλη αυτή θα ενημερώνεται κάθε φορά που στις ρυθμίσεις του κωδικοποιητή (κουμπί "Ρυθμίσεις ..." ("Settings..."), μορφή εξόδου "MP3" στην καρτέλα "Μετατροπή πακέτου" ("Batch Converting")) πατάτε το κουμπί "Εφαρμογή" ("Apply") ή "OK".
Αναμενόμενο μέγεθος
Για να μειώσετε το μέγεθος των αρχείων mp3 είναι καλύτερο να μειώσετε την ταχύτητα ροής ή το ρυθμό του bit (αγγλ. Bitrate). Σε αυτήν την περίπτωση, έχετε 3 διαφορετικούς τρόπους συμπίεσης των δεδομένων της ροής:
1. Με σταθερή ταχύτητα της ροής (αγγλ. Constant bitrate, CBR);
2. Με μεταβλητή ταχύτητα της ροής (αγγλ. Variable bitrate, VBR);
3. Με μέση ταχύτητα της ροής (αγγλ. Average bitrate, ABR).
Η ποιότητα των αρχείων mp3 εξαρτάται κυρίως από την ταχύτητα, όσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητα, τόσο καλύτερη είναι η ποιότητα.
Η λειτουργία CBR θα σας προσφέρει ένα προβλέψιμο μέγεθος του αρχείου mp3.
Η λειτουργία VBR θα σας προσφέρει ένα απρόβλεπτο μέγεθος μείωσης του αρχείου mp3.
Η λειτουργία ABR θα σας προσφέρει ένα μέγεθος μείωσης του αρχείου mp3 που μπορεί να προβλεφθεί με πολύ μεγαλύτερη (σε αντίθεση με VBR) ακρίβεια.
Εάν θέλετε να διατηρήσετε την ποιότητα και να μειώσετε το μέγεθος του αρχείου WAV, τότε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε καλύτερα το μορφοτροπέα ή μετατροπέα των αρχείων WAV σε FLAC. Ο κωδικοποιητής FLAC μειώνει το μέγεθος του αρχείου Wav σχεδόν σε 2 φορές.
Από προεπιλογή οι παράμετροι του κωδικοποιητή FLAC είναι ρυθμισμένες έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η βέλτιστη αναλογία της ταχύτητας / επίπεδο συμπίεσης για τους περισσότερους τύπους αρχείων εισόδου. Ωστόσο, οι περισσότεροι τύποι των αρχείων εισόδου είναι τέτοιοι ώστε το μεγαλύτερο μέρος των παραμέτρων του κωδικοποιητή FLAC προορίζονται για τον ήχο των CD-audio (δηλαδή, 44,1 kHz, 2 κανάλια, 16-bit). Χάρη σε απλούς αλγόριθμους της αποσυμπίεσης η ταχύτητα της αποκωδικοποίησης FLAC είναι μεγαλύτερη από την ταχύτητα κωδικοποίησης, επιπλέον ο κωδικοποιητής FLAC έχει την υποστήριξη σε επίπεδο hardware, που καθιστά τον κωδικοποιητή ακόμα πιο ταχύ και πιο ενεργειακά αποδοτικό, εφόσον δεν φορτώνει πολύ τον επεξεργαστή.
Αφού έχετε μετατρέψει τον ήχο στο αρχείο σε μορφή FLAC με τη βοήθεια του προγράμματος Sound Normalizer μπορείτε να μειώσετε το μέγεθος του αρχείου .flac τουλάχιστον ακόμα κατά 10%. Για να το κάνετε αυτό, πρέπει να ανοίξετε το αρχείο .flac και να μειώσετε το επίπεδο της εξομάλυνσης του αρχείου με βάση το γεγονός ότι η μείωση του επιπέδου της εξομάλυνσης κατά 1% μειώνει το μέγεθος του αρχείου .flac τουλάχιστον κατά 0,2%.
Συμπεράσματα
Εξομάλυνση είναι μη διαστρεβλωτικό είδος της επεξεργασίας.
Η εξομάλυνση συνοδεύεται με μεταβολή της έντασης ή της δυναμικής περιοχής, δηλαδή αλλάζει η αναλογία της δυνατότερης στάθμης προς την χαμηλότερη στάθμη του ηχητικού σήματος.
Η εξομάλυνση επιτρέπει να βελτιωθεί η ποιότητα: Ενώ για τα αρχεία MP4, FLAC, OGG, APE, AAC, WAV αυτό εκφράζεται με την αύξηση της δυναμικής περιοχής, για τα αρχεία Mp3 αυτό εκφράζεται με την εξάλειψη των περικοπών.
Προβαίνοντας σε εξομάλυνση των αρχείων Mp3, Mp4, FLAC, Ogg, APE, AAC και Wav πρέπει να έχετε υπ’ όψιν ότι υπάρχουν δύο είδη της εξομάλυνσης:
Εξομάλυνση αιχμής∙;
Εξομάλυνση σε μέσο επίπεδο..
Πρέπει να γνωρίζετε, ότι υπάρχουν δύο λειτουργίες της εξομάλυνσης:
Μεμονωμένη ∙;
Λειτουργία πακέτου..
Η λειτουργία πακέτου εξομάλυνσης δουλεύει με τη λίστα επεξεργασίας και επιτρέπει να ισιωθεί η αντιληπτή ένταση για την ομάδα συνθέσεων. Αν στην ομάδα συνθέσεων όλα τα τραγούδια ανήκουν στο ίδιο είδος ή ύφος της μουσικής, συνήθως είναι αρκετή η εξομάλυνση αιχμής. Εάν στην ομάδα των συνθέσεων υπάρχουν τραγούδια που ανήκουν σε διαφορετικά είδη, συνήθως χρειάζεται να χρησιμοποιήσετε την εξομάλυνση σε μέσο επίπεδο.
Για τα αρχεία Mp3 πρέπει να χρησιμοποιείτε την εξομάλυνση σε μέσο επίπεδο, δεδομένου ότι η έντασή τους είναι συνήθως ίση ή υπερβαίνει το μέγιστο επίπεδο, γεγονός που προκαλεί την εμφάνιση των περικοπών.
Επιπλέον, λόγω του μικρού μεγέθους τους, σε ένα δίσκο κανονικού όγκου χωράει ένας μεγάλος αριθμός των αρχείων MP3, που συχνά ανήκουν σε διαφορετικά είδη μουσικής. Ως εκ τούτου, καλύτερα να χρησιμοποιήσετε την εξομάλυνση σε μέσο επίπεδο σε συνδυασμό με την εξομάλυνση αιχμής που αποτρέπει τις περικοπές του ηχητικού σήματος και επιτρέπει να μεγιστοποιήσετε την ποιότητα.